Een spiraaltje is een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie dat goed te combineren is met het geven van borstvoeding. Er zijn twee soorten spiraaltjes: het hormoonvrije koperspiraaltje (T-Safe, Ballerine en Multi-Safe short) en het hormoonspiraaltje (Mirena en Kyleena).

Hormoonvrij spiraal

Een koperspiraaltje is hormoonvrije anticonceptie en geeft geleidelijk een beetje koper af. Koper verlamt de zaadcellen die de baarmoeder binnenkomen en maakt ze inactief zodat er géén bevruchting kan plaatsvinden. 

Met een koperspiraaltje behoud je je eigen menstruatiecyclus. Eventuele bijwerkingen die je tijdens de eerste drie maanden na plaatsing kunt verwachten zijn onder meer: een langduriger en/of heviger menstruatie, buikkrampen en tussentijds bloedverlies. Hierna herstelt de natuurlijke cyclus zich. In enkele gevallen kan het bloedverlies blijvend iets toenemen.

Een koperspiraaltje werkt óók als morning-after spiraaltje als het geplaatst wordt binnen vijf dagen na onveilig vrijen. Het koperspiraaltje maakt het baarmoederslijmvlies ongeschikt voor de innesteling van een eventueel bevruchte eicel.

De verschillende hormoonvrije spiralen

Het T-Safe koperspiraaltje is zeer betrouwbaar en als enige spiraal geregistreerd voor een gebruik van 10 jaar. Het T-Safe spiraaltje is het meest gebruikte koperspiraaltje in Nederland en geniet de voorkeur van het Nederlands Huisartsen Genootschap.

Het Ballerine koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Dit nieuwe spiraaltje bestaat uit een aantal koperen balletjes, geregen aan een flexibel frame met ‘memory shape’. 

Het Multi-Safe short koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Dit spiraaltje is vanwege de kleine afmeting geschikt voor de kleinere baarmoeder. 

Uiteraard kan je de spiralen ook voor een korte periode laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in.

Raadpleeg de websites www.t-safe.nl, www.ballerine.nl en www.multi-safe.nl voor meer informatie.

Het hormoonspiraaltje geeft geleidelijk een kleine hoeveelheid hormonen af en zorgt ervoor dat het slijm in de baarmoederhals ‘taaier’ wordt, waardoor zaadcellen er moeilijker doorheen kunnen. Door de afgifte van het hormoon levonorgestrel in de baarmoeder worden de zaadcellen minder beweeglijk; dit verkleint de kans op een bevruchting. Door de afgifte van het hormoon en doordat het spiraaltje een ‘vreemd voorwerp’ in de baarmoeder is, wordt het baarmoederslijmvlies niet of nauwelijks opgebouwd. Hierdoor kan een eventueel bevruchte eicel zich niet innestelen. Tot slot wordt bij sommige vrouwen de eisprong onderdrukt. Als er geen eicel vrijkomt, kan er geen bevruchting plaatsvinden. 

Bijwerkingen die bij het hormoonspiraaltje het vaakst kunnen voorkomen zijn meer of minder bloedverlies tijdens de menstruatie, tussentijds bloedverlies of het wegblijven van de menstruatie. Daarnaast komen ook hoofdpijn, buikpijn en rugpijn vaak voor, evenals vaginale afscheiding en ontsteking van de schaamlippen of vagina.

De verschillende hormoonhoudende spiralen

Er zijn twee soorten hormoonspiralen: de Mirena en de Kyleena. Het verschil zit hem in de grootte: de Kyleena is iets kleiner en geeft wat minder hormonen af. Beide spiralen zijn even betrouwbaar en geregistreerd voor een gebruik van 6 jaar. Uiteraard kan je de beide spiralen ook voor een korte periode laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in. 

Spiraalplaatsing

Na het anticonceptieconsult wordt de gekozen spiraal via het anticonceptieportaal besteld. De spiraal wordt bij ons op de praktijk geleverd. Hier heb je dus geen omkijken naar.

De behandeling duurt ongeveer 30 minuten. We beginnen met een inwendig onderzoek om de grootte van je baarmoeder te controleren. Vervolgens plaatsen we het spiraaltje, wat slechts enkele minuten duurt. De plaatsing kan gevoelig zijn, dus adviseren wij je ongeveer een uur van tevoren goede pijnstilling in te nemen. Denk hierbij aan paracetamol, ibuprofen of naproxen. Na de plaatsing wordt er met een vaginale echo gekeken of de spiraal goed in de baarmoeder zit.

Een spiraaltje kan vanaf 10 tot 12 weken na de bevalling worden geplaatst. 

Indien je nog nooit bevallen bent, plaatsen we het spiraaltje het liefst tijdens je menstruatie, omdat je baarmoedermond dan wat open staat. Dit vergemakkelijkt de plaatsing. Daarnaast weten we dan dat er op dat moment geen sprake is van een zwangerschap.

Het is normaal dat je na een spiraalplaatsing buikkrampen of een zeurend gevoel in de onderbuik kan krijgen. Dit is meestal van korte duur. Daarbij kan je gedurende de eerste drie maanden na plaatsing wat last ondervinden van onregelmatig en/of extra bloedverlies en buikkrampen. Neem contact met ons op als je vragen hebt of tegen problemen aanloopt.